سود سپرده بانکی در ترکیه و نکات مهم و کلیدی

در کشور ترکیه حدود پنجاه بانک (شامل بانک‌های دولتی و خصوصی) وجود دارد که از این تعداد بانک فعال در ترکیه، فقط چند بانک مشخص هستند که به شهروندان ایرانی خدمات بانکی نظیر افتتاح حساب در ترکیه، ارایه انواع کارت بانکی بین المللی، سپرده‌گذاری و دریافت سود حساب سپرده ارایه می‌دهند. این بانک‌ها عبارتند از زراعت بانک، ایش بانک و واکیف بانک که در ادامه بیشتر در مورد آنها و سود سپرده بانکی در ترکیه توضیح می دهیم.

در ادامه با ما همراه باشید.

همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع بیشتر در خصوص افتتاح حساب بانکی در ترکیه، در بخش تماس با ما، با کارشناسان اویار تماس گرفته تا از مشاوره رایگان برخوردار شوید.

اطلاعات کلی کشور ترکیه

قبل از اینکه درباره سود سپرده بانکی در ترکیه صحبت کنیم، بهتر است که خلاصه اطلاعاتی از کشور ترکیه داشته باشید.

• سود ناخالص داخلی: 803 میلیارد دلار
• واحد پولی: لیر
• جمعیت: 840 میلیون نفر
• پایتخت: آنکارا
• زبان کشور: ترکی
• میزان بیکاری: 11.2 درصد (دسامبر 2021)
• صنایع اصلی: ماشین آلات، توریسم، منسوجات، الکترونیک، ساخت و ساز و …
• صادرات: 225 میلیارد دلار (دسامبر 2021)

بانک‌های ترکیه و وضعیت کلی سود سپرده بانکی در آن‌ها

زراعت بانک، ایش بانک و واکیف بانک به شهروندان ایرانی خدمات ارائه می دهند. برخی از بانک‌ها هم هستند که به واسطه وجود آشنایی قبلی مسئولان بانک با سپرده‌گذار یا بالا بودن میزان سپرده و یا نوع اقامت سپرده‌گذار ممکن است که در قالب توافق دوجانبه با شهروندان ایرانی همکاری داشته باشند.

باید به این نکته توجه داشت که اصولاً در کشور ترکیه اصل بر عدم ارایه سود بالا برای حساب سپرده است و علت این موضوع هم جلوگیری از آسیب‌پذیری تولید و فعالیت تجاری است. چرا که به نظر دولتمردان ترکیه، ارایه بهره بالای بانکی در نهایت موجب خواهد شد که شهروندان، سرمایه خود را برای دریافت سود بانکی به بانک بگذارند و عملاً فعالیت‌های تولیدی کاهش پیدا کند.

مدت سپرده‌گذاری، درصد سود و تفاوت سود شناور و ثابت

مساله بهره بانکی در ترکیه از جمله موضوعاتی بوده که در سال‌های اخیر با نوسات زیادی روبرو بوده و تحت تاثیر نرخ تورم و سیاست‌های کلی دولت متغیر است. در حال حاضر درذ اواسط 2023 از  16 تا 27 درصد بسته به نوع بانک و میزان سپرده نوسان دارد و از سوی بانک مرکزی ترکیه اعلام می‌شود. لازم به ذکر است که از میزان سود تعیین شده توسط بانک، مبالغی جهت مالیات و همینطور هزینه نگهداری پول در بانک به صورت اتوماتیک کسر می‌شود.

با توجه به اینکه به حساب جاری و روزانه در ترکیه (بر خلاف ایران) سود تعلق نمی‌گیرد، شهروندان ایرانی برای اینکه در بانک‌های ترکیه حساب سپرده داشته باشند، پس از افتتاح حساب در بانک، این موضوع را به بانک اطلاع داده و توافقی در این خصوص امضاء کنند. این توافق می‌تواند به صورت روز شمار، سه ماهه، شش ماهه یا یک ساله با سود ثابت یا شناور باشد.

منظور از سود ثابت و شناور در سود سپرده بانکی در ترکیه چیست؟

با توجه به نوسات نرخ سود حساب سپرده که پیشتر توضیح داده شد، در زمان امضاء توافق میان سپرده‌گذار و بانک، سپرده‌گذار علاوه بر مدت زمان حساب سپرده، مشخص می‌کند که نوع سود شناور یا ثابت باشد.

اگر ثابت را انتخاب بکند (و فرض بگیریم که میزان سود در زمان قرارداد 16 درصد بوده) و مدت زمان سپرده نیز سه ماه باشد، ملاک محاسبه سود برای سه ماه، ثابت و همان 16 درصد خواهد ماند حتی اگر در طول این مدت، سود بانکی به 12 درصد کاهش پیدا کند یا به 30 درصد افزایش پیدا بکند، بانک موظف است در این سه ماه به سپرده‌گذار همان نرخ ثابت 16 درصد را پرداخت بکند.

اما در وضعیت سود شناور (اگر فرض بگیریم که میزان سود در زمان قرارداد 16 درصد بوده) و مدت سپرده نیز 3 ماه باشد، بانک مکلف است میزان سود اعلامی توسط بانک مرکزی را در هر ماه به سپرده‌گذار واریز کند. بانک دیگر نرخ ثابت و تعهدی برای پرداخت نرخ ثابت ندارد، بنابراین ممکن است در وضعیت شناور، یک ماه 16 درصد، یک ماه 12 درصد و یک ماه 30 درصد به موجب اعلام بانک مرکزی سود واریز شود.

برداشتن از حساب سپرده قبل از موعد و عواقب آن

پس از توافق میان سپرد‌ه‌گذار و بانک ممکن است اتفاقاتی بیافتد که توافق اولیه میان بانک و سپرده‌گذار را تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع برای شهروندان ایرانی که به تازگی به ترکیه مهاجرت کرده‌اند دور از انتظار نیست که فرصت شغلی مناسبی پیدا نکنند، قرارداد اجاره به مشکل بخورد، با بیماری یا نیاز به بازگشت به ایران مواجه شوند و به پول و سپرده خود قبل از اتمام مدت قرارداد با بانک نیاز داشته باشند.

در اینجا باید توضیح بدهیم که برخلاف قوانین بانکی ایران که مبلغ سپرده‌گذاری شده بلاک و مسدود می‌شود، در ترکیه امکان دسترسی به پول و سپرده فراهم است و از این نظر این امتیاز را دارد که در صورت نیاز فوری و اضطراری بتوان پول را برداشت کرد.

اما موضوعی که پیش خواهد آمد این است که دست زدن به میزان سپرده پیش از اتمام مدت مثلاً سه ماهه یا شش ماهه منجر به این خواهد شد که از مبلغ سود کم شود، یا بانک قرارداد را فسخ کند. پس نهایتاً باید گفت از این نظر که امکان دسترسی به سرمایه وجود دارد خوب است، اما به هر حال ممکن است با عواقبی نظیر فسخ قرارداد یا کاهش نرخ سود روبرو شود.

کار با نرم افزار بانکی جهت تعیین زمان و نوع سپرده بانکی

پس از افتتاح حساب سپرده بانکی، اختیار تغییر و تحول و تعیین روز و ماه و سال سپرده و ملاحظه میزان درصد سود از طریق نرم افزار بانک‌ها به سپرده‌گذار داده می‌شود.

برای تغییرات و یا تمدید آن دیگر نیازی به مراجعه حضوری به بانک نیست. در ادامه با توجه به استفاده و استقلال بیشتر شهروندان ایرانی از زراعت بانک به نسبت بانک‌های دیگر، مراحل سپرده‌گذاری و تعیین زمان و سود سپرده از طریق نرم افزار آن توضیح داده خواهد شد.

در شرح تصاویر بالا (از چپ به راست) باید گفت که ابتدا وارد منوی بانک زراعت می‌شویم (تصویر اول) و گزینه Hesaplarım را انتخاب می‌کنیم، بعد از آن (تصویر دوم) گزینه Yeni Hesap Aç را انتخاب می‌کنیم. تصویر سوم گزینه Vadeli Hesap به معنای حساب سپرده مدت‌دار را انتخاب می‌کنیم. در تصویر چهارم و پنجم هم شرایط مربوط به مدت زمان سپرده، مبلغ سپرده، تاریخ اتمام سپرده، میزان درصد سود دریافتی تعیین خواهد شد.

مالیات حساب سپرده

در نظام بانکی ترکیه، حساب‌های سپرده موظف به پرداخت مالیات هستند. به همین دلیل از همان ابتدا برای افتتاح حساب، یکی از مدارک درخواستی بانک، کد مالیاتی (Vergi Kimlik Numarası) سپرده‌گذار است. نرخ مالیات برای حساب سپرده بین 5 درصد تا 10 درصد از میزان نرخ سود واریزی (نه اصل سپرده) است. این فرایند به صورت خودکار اتفاق می‌افتد و توسط بانک قبل از پرداخت سود انجام می‌شود و نیازی به انجام اقدامی از سوی سپرده‌گذار ندارد.

حال که صحبت از مالیات شد پیشنهاد می‌کنیم مقاله ما درباره گرفتن کد مالیاتی در ترکیه را بخوانید.

سپرده ارزی

در ترکیه امکان سپرده ارزی به دلار و یورو فراهم است و می‌توان به دلار و یا یورو هم این حساب را افتتاح کرد. نرخ سود اعطایی بانک به سپرده‌گذار به مانند نرخ لیر نیست و در طبق نرخ سال 2025، برای دلار حدود 3.5 درصد و یورو بین 2.5 تا 3 درصد می باشد.

به عنوان مثال برای برخی از بانک‌ها سود خالص و نرخ سود 6 ماهه با اصل 10000 دلار به شرح زیر است:

همینطور برای برخی بانک‌ها سود خالص و نرخ سود 6 ماهه با اصل 10000 یورو به شرح زیر است:

نکته‌های سود سپرده بانکی در ترکیه

۱. با توجه به نوسان نرخ سود، مدت‌های سپرده‌ و ثابت و شناور بودن سود، از سپرده‌گذاری طولانی مدت امتناع کنید، به این دلایل:

• بانک‌هایی که برای شهروندان ایرانی سود واریز می‌کنند، در سه ماه نخست تحت عنوان خوش آمدگویی درصد بالاتری را در نظر می‌گیرند (مثلاً 47 درصد)، اما بعد از سه ماه ممکن است درصد سود به 44 درصد کاهش پیدا کند.
• اگر میزان سود در زمان قرارداد خیلی پایین باشد، با تعیین مدت یک سال به صورت ثابت، سپرده‌گذار این شانس را از دست خواهد داد که اگر در طول سال، نرخ سود بالاتر رفت از مزایای آن بهره‌مند شود.
• با توجه به مشکلاتی که برای مهاجرین وجود دارد، ریسک دست زدن به سرمایه سپرده‌گذاری شده و مواجه شدن با جریمه یا فسخ قرارداد بالا خواهد بود، پس بهتر است از زمان‌های کوتاه‌تر استفاده شود.

۲. بهتر است که حساب بانکی شما فعال باشد، چرا که اگر صرفاً برای سپرده‌گذاری و دریافت سود از حساب استفاده کنید، علاوه بر مالیات با هزینه دیگری تحت عنوان هزینه نگهداری پول در بانک مواجه خواهید شد. (البته میزان آن چندان زیاد نیست). اما همین که حساب بانکی در فعالیت باشد و در مارکت‌ها و نظایر آن از کارت بانکی استفاده کنید، به واسطه سود بانک از تراکنش‌های شما، دیگر هزینه نگهداری پول دریافت نشده و یا میزان آن به شدت کاسته می‌شود.

سوالات متداول

برای دریافت کارت‌ بانکی بین‌المللی میتوانید با کارشناسان اویار برای افتتاح حساب بانکی در ترکیه و دریافت کارت‌ بانکی بین‌المللی در ارتباط باشید.

همچنین اگر قصد مهاجرت به کشور ترکیه را دارید پیشنهاد می‌کنیم مطالب مرتبط دیگر مانند: هزینه زندگی در ترکیه، سایت کاریابی ترکیه و خرید ماشین در ترکیه را مشاهده کنید. همچنین در وبلاگ اویار مقالات دیگر ما را بخوانید و یا با اویار تماس گرفته و سوالات خود را مطرح کنید. مشاورین ما در اویار پاسخگوی سوالات شما هستند.