همه چیز درباره اقامت ترکیه از طریق کار (چالیشما ایزنی)

ترکیه یکی از کشورهای همسایه ایران است که افراد جویای کار ایرانی به‌عنوان یکی از مقاصد مهاجرتی برای کار و زندگی انتخاب می کنند. دانستن اطلاعات مربوط به شرایط کار و دریافت اقامت ترکیه از طریق کار نیز یکی از مواردی است که می‌تواند برای این افراد مفید باشد. از این رو قصد داریم در این مقاله به موضوع اقامت کاری در ترکیه یا چالیشما ایزنی بپردازیم. با ما همراه باشید.

همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی بیشتر در خصوص خرید ملک در ترکیه و دریافت پاسپورت ترکیه، با مشاوران با تجربه اویارگروپ در تماس باشید و مشاوره رایگان دریافت کنید.

اقامت ترکیه از طریق کار چیست؟

اقامت کاری یا چالیشما ایزنی نوعی اقامت است که به افراد خارجی دارای دعوت به کار از طرف کارفرمای ترک اعطا می‌شود. طبق قانون بین المللی کار ماده شماره 6735 افراد خارجی که قصد کار در ترکیه را دارند باید مجوز کار کسب کنند در غیر اینصورت مشمول جریمه اضافه ماندن در ترکیه و اخراج موقت از کشور خواهند شد.

چالیشما ایزنی یا چالیشما ایزین، در حقیقت مجوزی است که از سوی وزارت کار و تأمین اجتماعی ترکیه برای خارجی‌ها در مدت اعتبار صادر می‌شود.

این اجازه کار با توجه به ماده 27 قانون شماره 6458 جای اجازه اقامت را می گیرد و در صورتیکه فرد قبل از اجازه کار دارای دیگر اقامت‌های کوتاه مدت باشد اقامت او تبدیل به اقامت کاری می‌شود.

همسر و فرزندان فرد دارای اقامت نیز می‌توانند در صورتی که حداقل 5 سال با فرد دارای مجوز در ترکیه ساکن باشند اجازه کار دریافت کنند.

البته هزینه‌های بیمه درمانی ترکیه و مالیات دریافتی بابت نیروهای کار خارجی نیز برای کارفرمایان بیشتر است. مضاف بر اینکه سهم بیمه کارگزار خارجی نیز بیشتر از کارگزاران ترک می باشد. درصد مازاد این سهم بیمه نیز در سالهای مختلف متغیر بوده است اما عموما حدود 5 درصد بیشتر است.

انواع روش دریافت اقامت کاری ترکیه

۱- اقامت کاری برای افرادی که بوسیله سایر اقامت‌ها در ترکیه ساکن هستند

این اقامت برای افرادی که حداقل 6 ماه اعتبار اقامتی قبلی خود را دارند، به وسیله شماره کیملیک که با 99 شروع می شود صادر می گردد.

۲- اقامت کاری برای اولین بار

در صورتیکه فرد ساکن ترکیه نباشد و از طریق کنسولگری‌های ترکیه در خارج از کشور اقدام کرده باشد و باید شماره پیگیری 16 رقمی که گفته شد را دریافت کند.

۳- دریافت اقامت کاری از طریق ثبت شرکت

تنها در صورتی می توان با ثبت شرکت در ترکیه، اقامت کاری ترکیه را دریافت کرد که موارد گفته شده در بالا در مورد شرکت‌ها رعایت شده باشد. در همین راستا شرکت باید به ازاء هر فرد خارجی، دارای 5 شهروند ترک باشد و سرمایه شرکت نیز بالای 100،000 لیر باشد.

۴- برنامه حفاظت بین المللی

این برنامه شامل افرادی است که دارای حمایت بین المللی در ترکیه هستند.

مزایای دریافت اقامت کاری ترکیه

افرادی که ویزای کاری ترکیه را دریافت کرده باشند می‌توانند به‌صورت قانونی در ترکیه مشغول به کار شوند و از مزایای آن استفاده کنند.

از جمله مزایای چالیشما ایزنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیمه درمان و بازنشستگی
• استفاده از امکانات وام بانکی
• امکان تبدیل اقامت کاری به اقامت دائم و در نهایت شهروندی ترکیه پس از گذشت 5 سال

روند دریافت اقامت ترکیه از طریق اجازه کار

خارجی هایی که قصد دریافت اقامت کاری ترکیه را داشته باشند می‌توانند از سه نوع مجوز استفاده کنند:

• مجوز کار موقت
• مجوز کار دائم
• مجوز کار مستقل

برای درخواست اقامت کاری هم دو حالت وجود دارد:

• فرد خارج از ترکیه است

در این حالت باید کارفرما درخواست کار برای شما را به وزارت کار ارسال کند و شما بعد از اعلام وزارت کار با در دست داشتن مدارک هویتی به نزدیک‌ترین سفارت یا کنسولگری ترکیه در کشور خود مراجعه و درخواست خود را ثبت کنید. برای فرد متقاضی کد 16 رقمی صادر می‌شود که این کد را باید در اختیار کارفرما قرار دهد تا بوسیله آن بتواند در سامانه وزارت کار درخواست ثبت کند.

• فرد داخل ترکیه است

در این حالت باید از اقامت فعلی شما حداقل 6 ماه مانده باشد تا بتوانید درخواست ویزای کاری داشته باشید. در این حالت نیز باید کارفرما درخواست استخدام شما را به‌صورت آنلاین ثبت کرده باشد.

وقتی از طریق هر کدام از روش‌های بالا اقدام شد، در مرحله بعد فرد متقاضی باید در بیمه SGK امضای الکترونیکی ثبت کند. قرارداد نیز باید توسط دو طرف نوشته و امضا شود.

مدارک لازم دیگر نیز شامل موارد زیر می باشند:

• عکس بیومتریک که در 6 ماه گذشته گرفته شده باشد
• اصل و کپی پاسپورت
• مدرک تحصیلی ترجمه و نوتر شده
• کیملیک کارفرما
• گواهی اقامت کارفرما

اطلاعات فرد نیز باید ظرف 30 روز از تاریخ درخواست در بیمه ثبت شده باشد.

شروط مورد نیاز برای کارفرما جهت درخواست اجازه اقامت فرد خارجی

محل کاری که برای فرد خارجی درخواست اقامت می‌کند باید دارای شرایط زیر باشد:

• داشتن حداقل 5 کارمند ترک در ازای هر فرد خارجی
• سرمایه شرکت باید حداقل 100،000 لیر یا فروش ناخالص شرکت 800،000 لیر یا میزان صادرات سال گذشته شرکت حداقل 250،000 دلار باشد
• در صورتی که فرد متقاضی جزو شرکای شرکت است باید حداقل 20 درصد سرمایه شرکت که کمتر از 40،000 لیر نباشد به‌نام وی باشد
• میزان دستمزد ماهانه اعلام شده برای پرداخت به فرد خارجی نباید از حداقل دستمزد اعلام شده سالیانه وزارت کار کمتر باشد

امکان دریافت اقامت برای مشاغل خود اشتغالی و مشاغل آنلاین نیز وجود ندارد.

راه‌های پیدا کردن شغل و گرفتن اقامت کاری در ترکیه

قطعاً در هر کشوری جدای از تخصص، دانستن زبان آن کشور نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. البته ممکن است شرکت‌های خارجی ساکن در ترکیه نیز امکان جذب کارمندان با تسلط بر زبان انگلیسی را داشته باشند اما این موضوع عمومیت ندارد.

پس یادگیری زبان ترکی و داشتن تجربه و تخصص در شغل مورد نظر از اصول پیدا کردن کار در ترکیه است.

در قدم بعدی می‌توان از برنامه‌های کاریابی معتبر آنلاین برای یافتن کار استفاده کرد. می‌توانید با ثبت نام و گذاشتن رزومه کاری خود در این سایت‌ها نظر کارفرمایان را به خود جلب کنید.

در این مورد می‌توانید از مقاله سایت‌های کاریابی در ترکیه استفاده نمایید.

دقت کنید که شرکت‌های کاریابی غیر‌معتبر معمولاً کلاهبردار هستند. در نتیجه سعی کنید از سایت‌های بین المللی معتبر برای کاریابی استفاده کنید که معمولاً هزینه‌ای هم برای پیدا کردن شغل از شما طلب نمی‌کنند.

تاسیس شرکت برای مشاغل آنلاین

همانطور که گفته شد دریافت اقامت کاری صرفا با شرایط ذکر شده امکان پذیر است و امکان دریافت چالیشما ایزنی با مشاغل آنلاین فراهم نیست.

فردی که قصد کار به‌صورت آنلاین دارد باید از طریق یکی از روش‌های دریافت اقامت، اقامت قانونی ترکیه را کسب کرده باشد، سپس با ثبت شرکت شخصی، اقدام به راه اندازی شغل خود نماید و مالیات درآمد خود را پرداخت کند.

مشاغلی مانند فروشگاه‌های آنلاین، یوتیوبر، بلاگر یا فلوئنسر از جمله این مشاغل هستند.

ثبت شرکت در این مشاغل صرفا جهت قانونی بودن فعالیت تجاری و جلوگیری از مسدود شدن حساب‌های بانکی یا جریمه است و به اقامت کاری منجر نمی‌شود.

با توجه به مطالبی که گفته شد گرفتن اقامت کاری در ترکیه برای خارجی‌ها به آسانی کشورهایی مانند آمریکا، استرلیا، کانادا و اروپا نیست اما قطعاً هزینه‌های دریافت اقامت و هزینه زندگی در ترکیه نیز با آنها قابل مقایسه نیست. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که نرخ بیکاری در ترکیه بیشتر از کشورهای اروپایی است و بسیاری از جوانان ترکیه نیز بیکار هستند. پس نباید توقع پیدا کردن شغل مورد نظر خود را به آسانی داشته باشیم.

امکان اخذ اقامت دائم و شهروندی ترکیه از طریق ویزای کاری ترکیه

افرادی که دارای ویزای کاری ترکیه یا چالیشما ایزنی ترکیه باشند در صورتیکه حداقل 5 سال از زمان گرفتن اقامت کاری آن‌ها گذشته باشد و فاصله بین آن ایجاد نشده باشد می‌توانند درخواست اقامت دائم و در نهایت شهروندی ترکیه را بدهند.

پروسه بررسی درخواست اقامت دائم نیز معمولاً حدود 2 سال به‌طول می‌انجامد تا درخواست بررسی و تائید شود.

وضعیت نیروی کار در ترکیه

آمار نیروی کار در ترکیه از سال 1989 با استانداردهای سازمان بین المللی کار، تولید و منتشر می‌شود. طبق آخرین آمارها که در سال 2021 منتشر شده است نرخ میانگین بیکاری فصلی در ترکیه 12.2 درصد و نرخ بیکاری جوانان تا سال 2021 میزان 22.6 درصد تخمین زده شده است. تعداد بیکاران بالای 15 سال نیز حدود 3 میلیون و 860 هزار نفر است.

بر اساس همین گزارش، نیروی کار ترکیه حدود 31 میلیون و 567 هزار نفر می‌باشد که از این تعداد 21،360،000 نفر را نیروی کار مرد و 10،207،000 نفر را نیروی کار زن را تشکیل می‌دهند.

از تعداد بیکاران ترکیه نیز 19.4 درصد مرد معادل  2 میلیون و 426 هزار نفر و 28.7 درصد زن معادل 1 میلیون و 436 هزار نفر هستند.

درصد افراد شاغل ترکیه در بخش‌های مختلف شغلی در نمودار زیر آورده شده است:

در نمودار زیر نیز نرخ بیکاری بر اساس تحصیلات و جنسیت را مشاهده می‌کنید:

با مشاهده نمودار بالا می‌توان دید که نرخ بیکاری زنان تحصیل کرده تقریباً دو برابر مردان تحصیل کرده است و این می‌تواند نشان از بی عدالتی اجتماعی نیز باشد. در کل نیز درصد بیکاری در ترکیه به نسبت سایر کشورهای اروپایی بالاتر است.

حقوق و دستمزد در ترکیه

بر اساس اعلام دولت در سال 2022 و پس از کش و قوس‌های فراوان، حداقل حقوق ماهیانه 4250 لیر تصویب و اجرایی شد؛ اما میزان دستمزد دریافتی در واقعیت متفاوت است. طبق آمارها کمترین حقوق دریافتی حدود 3000 لیر و بالاترین حقوق 35000 لیر است. میانگین دریافتی حقوق و دستمزد نیز 7830 لیر در ماه است. این میانگین حقوق شامل مسکن، ایاب و ذهاب و سایر مزایا نیز می‌شود.

افراد شاغل در بخش‌های مختلف علاوه بر مزایا، مشمول استفاده از بیمه بیکاری و بازنشستگی نیز خواهند بود.

در جدول زیر می‌توانید حقوق و دستمزد برخی از مشاغل در سال 2022 را مشاهده کنید:

البته این مبالغ به‌صورت حدودی است و بسته به شرکت، سابقه و سایر عوامل می‌تواند تغییر کند.

کارهای مجاز برای خارجی ها در ترکیه

تعدادی از مشاغل در ترکیه جزو مشاغل ممنوع برای خارجی‌ها هستند که افراد خارجی امکان درخواست برای آن مشاغل را نخواهند داشت.

در مقاله جداگانه ای به مشاغل ممنوعه در ترکیه به‌طور کامل پرداختیم، پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی بیشتر این مطلب را مطالعه کنید.

علاوه بر این، درخواست‌های اجازه کار با در نظر گرفتن وضعیت بازار کار در ترکیه و تحولات زندگی کاری و شرایط اقتصادی ممکن است تغییر کند و اجازه درخواست برای برخی مشاغل که جزو مشاغل ممنوع برای خارجی‌ها نیستند نیز صادر نشود.

مشاغل پر طرفدار برای خارجی‌ها در ترکیه

از بین مشاغلی که خارجی‌ها امکان کار در آنها را دارند، مشاغل کمی هستند که شانس گرفتن اقامت کاری ترکیه را دارا می باشند. البته افراد خارجی بسیاری به‌دنبال کارگری در کارخانه‌ها، کار در رستوران و هتل‌ها و سایر کارهای مشابه هستند اما هیچ کدام از این مشاغل شانس گرفتن اجازه کار را ندارند.

اجازه کار برای خارجی‌ها به مشاغلی داده می‌شود که فرد ترک، امکان انجام آن‌ها را نداشته باشد یا نیاز به تخصص خاصی داشته باشد که امکان استفاده از شخص ترک در آن شغل نباشد.

کارهایی مانند پرستاری از کودک و سالمند، آرایشگری، تدریس زبان‌های خارجی، رانندگی، توریسم و امثال آنها شانس بیشتری برای کسب اجازه اقامت کاری ترکیه را دارند.

کار سیاه در ترکیه

به کارهایی که بدون مجوز هستند اصطلاحاً کار سیاه یا غیر قانونی گفته می‌شوند.

افرادی که بدون اجازه کار مشغول به کار هستند، از حقوق مشابه سایر کارکنان برخوردار نیستند. علاوه بر آن معمولاً دستمزد پایین‌تری دریافت می کنند و از مزایای بیمه نیز برخوردار نیستند. کارفرمایان نیز از این افراد بیشتر از بقیه کارکنان کار می‌کشند.

از طرف دیگر در صورتیکه دولت به کار غیر قانونی فرد پی ببرد علاوه بر جریمه کارفرما، کارگر نیز جریمه و از کشور اخراج می گردد.

توصیه ما به افرادی که به‌دنبال کار در ترکیه هستند طی کردن روال قانونی و گرفتن اجازه کار ترکیه است تا دچار عواقب بعدی کار سیاه در ترکیه نشوند.

آمار خارجی‌های دارای اقامت کاری در ترکیه

طبق آخرین آمارهای اداره مهاجرت و وزارت کار ترکیه ملیت‌های زیر دارای بیشترین نیروی کار در ترکیه هستند:

سخن پایانی

با توجه به مطالبی که در مورد شرایط بکار‌گیری نیروهای خارجی گفته شد می‌توان فهمید که قانون‌گذار سعی کرده با گذاشتن شرایط سخت مانند داشتن 5 نیروی ترک در ازای هر خارجی، استفاده در مشاغلی که امکان بکارگیری نیروی ترک در آن نباشد و هزینه‌های مازاد مالیات و بیمه برای کارفرمایان، تمایل بکارگیری نیروهای ترک را نسبت به خارجی‌ها برای کارفرمایان بیشتر کند.

در مقابل سعی شده تا بیشتر، خارجی‌هایی که مایل به سرمایه‌گذاری هستند در ترکیه مشغول به کار شوند و یا از نخبه‌های خارجی استفاده شود تا نیروهای معمولی،  اما با توجه به مطالبی که گفته شد و استفاده از سایت‌های کاریابی که به آنها اشاره کردیم می‌توانید با جستجو، شغل مورد نظر خود را در ترکیه پیدا کنید.

سؤالات متداول

امیدواریم که با خواندن این مقاله توانسته باشید پاسخ خود را دریافت کرده باشید. در غیر این صورت پیشنهاد می‌کنیم که سوال خود را در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان اویار گروپ به شما پاسخ دهند.

همچنین پیشنهاد می‌کنیم سایر مقالات وبلاگ گروه اویار را مطالعه کنید تا اطلاعات مناسبی از کشور ترکیه داشته باشید. از اینکه تا به اینجا همراه ما بودید، از شما متشکریم.